سرقت و خفت‌گیری از جمله جرایمی هستند که در سال‌های اخیر در ایران به دلیل شرایط اقتصادی افزایش یافته است. برای پاسخ به این سوال که چگونه خفت نشویم در این مقاله به ارائه راهکارهای جامع و کاربردی برای جلوگیری از خفت‌گیری و سرقت در محیط‌های مختلف (خیابانهای شلوغ و خلوت، کوچه‌ها و جاده‌های بین‌شهری) می پردازیم.
برای نگارش این مقاله از نظرات کارشناسان، توصیه‌های پلیس و حتی اعترافات سارقان در ایران بهره گرفته شده تا دیدگاهی واقع‌بینانه و عملی ارائه شود. همچنین رفتارشناسی سارقان به‌عنوان یک ابزار کلیدی برای درک الگوهای رفتاری آنها و پیشگیری از تبدیل شدن به قربانی مورد استفاده قرار گرفته است. پس برای اینکه دریابید چگونه خفت نشویم این مقاله را تا پایان مطالعه کنید و راهنمایی های آن را به کار ببندید.
رفتارشناسی سارقان: چرا و چگونه سرقت می‌کنند؟
برای پیشگیری از سرقت، ابتدا باید ذهن سارق را بشناسیم. باید بدانیم که آنها حین اقدام برای خفت گیری موتور سیکلت یا خودرو دست به کدام فعالیتها میزنند. بر اساس مصاحبه‌های انجام‌شده با سارقان و زورگیرهای دستگیرشده توسط پلیس آگاهی، اکثر آنها از الگوهای مشخصی پیروی می‌کنند:
انتخاب طعمه بر اساس سهولت و غفلت
سارقان معمولاً افرادی را هدف قرار می‌دهند که حواس‌پرت به نظر می‌رسند، مثل کسانی که در خیابان مشغول صحبت با تلفن همراه هستند یا وسایل گران‌قیمت خود را در معرض دید قرار می‌دهند. یکی از سارقان در مصاحبه‌ای گفته بود:
“ما دنبال کسی می‌گردیم که انگار حواسش به دور و برش نیست. اگه یکی موبایلش رو دستش باشه و سرش پایین باشه، کارمون رو راحت کرده.”
زمان بندی و مکان یابی
سارقان اغلب در ساعات ابتدایی شب یا هنگام غروب که نور کم است و رفت‌وآمد کاهش می‌یابد، فعالیت می‌کنند. برای رسیدن به پاسخ این سوال که چگونه خفت نشویم لازم است بدانید که کوچه‌های خلوت، خیابانهای کم‌نور و نقاط کور شهری از مکان‌های مورد علاقه آنها هستند. سردار علی ولی‌پور گودرزی، رئیس پلیس آگاهی تهران، در مصاحبه‌ای اعلام کرده است:
“عمده فعالیت سارقان در مواقع تاریکی هوا رخ می‌دهد.”
استفاده از سرعت و غافلگیری
قاپ‌زن‌ها و زورگیرها از موتورسیکلت یا دویدن سریع برای فرار استفاده می‌کنند. طبق آمار نیروی انتظامی، بیش از ۹۰ درصد قاپ‌زنی‌ها به سرقت موبایل مربوط است و موتورسیکلت ابزار اصلی این نوع سرقت‌هاست.
انگیزه‌های اقتصادی و اعتیاد
بسیاری از سارقان، به‌ویژه سارقان تازه‌کار یا “سرقت‌اولی‌ها”، به دلیل نیاز مالی یا تأمین هزینه مواد مخدر دست به سرقت میزنند. این موضوع توسط کارشناسان جرم‌شناسی نیز تأیید شده است.
با درک این رفتارها، می‌توانیم با هوشیاری و رعایت نکات امنیتی، شانس قربانی شدن را به حداقل برسانیم و یاد بگیریم که چگونه خفت نشویم و اتفاق بدی رخ ندهد.
نکات امنیتی در خیابانهای شلوغ
خیابانهای شلوغ ممکن است به نظر امن بیایند، اما ازدحام جمعیت فرصتی عالی برای جیب‌برها و قاپ‌زن‌ها فراهم می‌کند. در اینجا چند راهکار ارائه می‌شود که چگونه خفت نشویم:
مراقبت از وسایل شخصی: کیف یا موبایل را در دست یا سمتی که رو به خیابان است نگه ندارید. آنها را در جیب داخلی لباس یا کیف ضدسرقت قرار دهید. یک جیب‌بر حرفه‌ای اعتراف کرده بود:
” تو شلوغی مترو یا بازار، اگه کیف طرف جلوی چشم باشه، با یه هل دادن ساده کار تمومه.”
هوشیاری در ازدحام: در مکان‌های شلوغ مثل بازار، مترو یا اتوبوس، دست خود را روی جیب یا کیف‌تان نگه دارید و به افراد نزدیک خود دقت کنید. سردار لطفی، رئیس پلیس آگاهی تهران، توصیه می‌کند: “مردم موقع استفاده از موبایل دقت کنند، چون سارقان به برندهای گران‌قیمت گرایش دارند.”
اجتناب از نمایش اموال گران‌قیمت: ساعت، جواهرات یا گوشی‌های گران‌قیمت را در معرض دید قرار ندهید. این کار جرقه سرقت را در ذهن سارق می‌زند.
استفاده از مسیرهای پرنور: حتی در خیابان شلوغ، سعی کنید از مسیرهایی عبور کنید که نور کافی دارند و دوربین‌های مداربسته در آنها نصب شده است. برای مثال، کسانی که درگیر خفت گیری رانندگان اسنپ شده اند و به خاطر شغلی که دارند دارایی شان را ازدست داده اند، حتما باید این نکته را مدنظر قرار دهند.
نکات امنیتی در کوچه‌ها و خیابانهای خلوت
کوچه‌های خلوت و خیابانهای کم‌رفت‌وآمد از نقاط مورد علاقه سارقان و خفت‌گیرها هستند. اگر از این مسیرها عبور میکنید، در عین حال که باید دفاع از خود در برابر زورگیر را بیاموزید، اما قبل از آن باید اصول مرتبط با سوال چگونه خفت نشویم را یاد بگیرید. بنابراین، نکات زیر را رعایت کنید:
پرهیز از پیاده‌روی در شب: اگر مجبور به عبور از کوچه خلوت هستید، شب‌هنگام این کار را نکنید. سارقان در تاریکی احساس امنیت بیشتری می‌کنند.
همدلی با محیط: هنگام پیاده‌روی، به اطراف خود نگاه کنید و از هدفون یا مشغول شدن به موبایل پرهیز کنید. یک سارق در اعترافاتش گفته بود:
“کسایی که هدفون دارن، اصلاً نمی‌فهمن ما کی نزدیکشون می‌شیم.”
تغییر مسیر در صورت تعقیب: اگر احساس کردید کسی شما را تعقیب می‌کند (مثلاً موتورسواری که آهسته پشت سرتان حرکت می‌کند)، مسیر خود را به سمت خیابان شلوغ تغییر دهید یا وارد مغازه‌ای شوید و کمک بخواهید.
. حفظ فاصله با غریبه‌ها: اگر فردی ناشناس در کوچه به شما نزدیک شد و سؤالی پرسید، فاصله خود را حفظ کنید و با احتیاط پاسخ دهید. خفت‌گیرها گاهی با بهانه پرسیدن آدرس یا ساعت طعمه را غافلگیر می‌کنند.
نکات امنیتی در جاده‌های بین‌شهری
جاده‌های بین‌شهری به دلیل خلوت بودن و دوری از نظارت پلیس، محل مناسبی برای سرقت و زورگیری هستند. پس برای اینکه در این اماکن خفت نشوید توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
توقف در مکان‌های امن: در جاده فقط در پمپ‌بنزین‌ها، رستوران‌های بین‌راهی یا پاسگاه‌های پلیس توقف کنید. از توقف در نقاط کور و تاریک خودداری کنید.
قفل کردن درها: همیشه درهای خودرو را قفل کنید، حتی اگر برای لحظه‌ای پیاده می‌شوید. سارقان از سرعت عمل بالایی برخوردارند.
مراقبت از شگردهای سارقان: گاهی سارقان با ترفندهایی مثل پنچر کردن لاستیک یا درخواست کمک شما را متوقف می‌کنند. در این مواقع، ابتدا از داخل خودرو وضعیت را بررسی کنید و در صورت مشکوک بودن، با ۱۱۰ تماس بگیرید.
همراه داشتن تجهیزات دفاعی: یک اسپری فلفل یا ابزار قانونی دفاع شخصی (در چارچوب قوانین ایران) می‌تواند در مواقع اضطراری به شما کمک کند.
ثبت مشخصات خودروهای مشکوک: اگر خودرویی در جاده به‌طور مداوم شما را تعقیب کرد، شماره پلاک و مشخصات آن را یادداشت کنید و به پلیس اطلاع دهید.
توصیه‌های عمومی پلیس و کارشناسان نیروی انتظامی و کارشناسان امنیتی
پلیس و کارشناسان امنیتی در پاسخ به این سوال که بسیاری از مردم میپرسند: چگونه خفت نشویم پاسخ های زیر را مطرح کرده اند:
تماس فوری با ۱۱۰: در صورت مشاهده رفتار مشکوک یا وقوع سرقت، بلافاصله با پلیس تماس بگیرید. تأخیر در گزارش، شانس دستگیری سارق را کم می‌کند.
استفاده از تکنولوژی: نصب ردیاب روی وسایل نقلیه یا استفاده از کیف‌های مجهز به قفل هوشمند می‌تواند امنیت شما را افزایش دهد.
آموزش خوددفاعی: شرکت در کلاس‌های دفاع شخصی به شما کمک می‌کند در مواجهه با خفت‌گیرها آرامش خود را حفظ کرده و واکنش مناسب نشان دهید.
همکاری با همسایگان: در محل زندگی خود با همسایه‌ها هماهنگ شوید تا در صورت مشاهده افراد مشکوک، یکدیگر را مطلع کنید.
در زمان خفت گیری چه کنیم؟
اگر به هر دلیلی با سارق یا خفت‌گیر روبه‌رو شدید، این اقدامات را انجام دهید:
حفظ خونسردی: آرامش خود را حفظ کنید و از درگیری مستقیم پرهیز کنید، مگر اینکه جان‌تان در خطر باشد.
دادن وسایل به‌جای مقاومت: اگر سارق مسلح است یا تعدادشان زیاد است، مقاومت نکنید. جان شما ارزشمندتر از اموال است.
به خاطر سپردن مشخصات: به چهره، لباس، قد و مشخصات ظاهری سارق دقت کنید تا بعداً به پلیس گزارش دهید.
فریاد زدن و جلب توجه: در صورت امکان فریاد بزنید یا با ایجاد سر و صدا توجه دیگران را جلب کنید. سارقان از شلوغی و دیده شدن فراری‌اند.
نتیجه‌گیری
پیشگیری از سرقت و خفت‌گیری در ایران نیازمند ترکیبی از هوشیاری شخصی، رعایت نکات امنیتی و استفاده از ابزارهای موجود است. شناخت رفتارشناسی سارقان نشان می‌دهد که آنها به دنبال طعمه‌های آسان و غافل هستند. با رعایت توصیه‌های این مقاله، از جمله پرهیز از نمایش اموال، هوشیاری در مکان‌های خلوت و شلوغ، و همکاری با پلیس، می‌توانید امنیت خود را در خیابان، کوچه و جاده‌های بین‌شهری به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهید.
به قول یکی از کارشناسان جرم‌شناسی: “سارقان حرفه‌ای‌اند، اما ما با حرفه‌ای‌تر بودن در مراقبت از خودمان می‌توانیم آنها را ناکام بگذاریم.” این مقاله با توجه به شرایط واقعی ایران و بر اساس داده‌های موجود از پلیس، سارقان و کارشناسان نوشته شده است. امیدوارم با به‌کارگیری این نکات، تجربه‌ای امن‌تر در بیرون از خانه داشته باشید!